1. ÜNİTE -- ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR
ULUSLARARASI MALİ KURULUŞLAR
Uluslararası kuruluşlar,belirli bir amaca yönelmiş,bürokratik yapısı ve yönetimi ile kaynaklanan kamusal nitelikteki mal-hizmetler aracılığıyla ihtiyaçları yerine getirmek için kullanan birden fazla devleti ilgilendiren ancak devlet niteliği taşımayan örgütlerdir.Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO),Uluslararası Para Fonu(IMF),Dünya Bankası(IBRD),Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilebilecek en güzel örneklerdir. ILO sadece hükümetlerin değil,işçi sınıfı temsilcilerinin de yer aldığı ve yönetimine katıldığı,uluslararası seviyede faaliyet gösteren bir örgüttür.
Hükümetler arası kuruluşlar,hükümet-dışı kuruluşlar,çok uluslu şirketler, bölgesel ekonomik işbirliği kuruluşları geniş anlamda uluslararası kuruluş tanımı içerisinde yer almaktadır.Örneğin işveren sendikaları bu kuruluşlara örnek verilemez.
ULUSLARARASI KURULUŞLARIN FONKSİYONLARI
Uluslararası kuruluşların fonksiyonları; danışma ve müzakerelere platform olma,karar alma süreçlerinde kurallar koyma,anlaşma kurallarını sağlamak ve üyelerin anlaşmalara uyumunu izlemek,anlaşmazlıkların çözümünde kurallar belirlemek gibi fonksiyonlardır.
Ekonomik işbirliği ile ekonomik bütünleşme arasındaki temel farklar ;ekonomik işbirliğinin coğrafi olarak bir bölgeye dayanma zorunluluğu yoktur,ekonomik bütünleşmeler üye ülkelerin ekonomisinde değişimlere yol açar,ekonomik bütünleşmeler üyeler arasında ticarete engel olacak engelleri kaldırırken ,işbirliğinde ticari engeller azaltılmaya çalışılmaktadır,uluslararası ekonomik işbirliği kuruluşlarında ulusal egemenlik yetkileri daha sınırlı ekonomik ilişkiler kurulmaya çalışılmıştır.
EKONOMİK BÜTÜNLEŞME
Gümrük birliği,ortak Pazar,Ekonomik ve Parasal Birlik,Tam ekonomik Bütünleşme ekonomik bütünleşme aşamalarına örnek verilebilir.Ticaretin düşük maliyetle üretim yapan üçüncü ülkeden gümrük birliği nedeniyle daha yüksek maliyetle üretim yapan birlik üyesi ülkeye kaymasıyla ticaret saptırıcı etki oluşur.
Tercihli Ticaret Anlaşmaları
Tercihli Ticaret Anlaşmaları anlaşmaya taraf ülkelerin tek yanlı veya karşılıklı olarak belirli mallar üzerindeki gümrük tarifelerinde indirimde bulunmalarına dayanan en dar kapsamlı ekonomik bütünleşmedir.(En çok kayırılan Ülke kuralı)
SERBEST TİCARET BÖLGESİ
Üyeleri arasında ticareti engelleyen tarife ve kota gibi uygulamaların kaldırıldığı Bölge’nin dışında kalan üçüncü ülkelere karşı ise her üyenin bağımsız ticaret politikası izlemesine olanak veren,serbest ticaret anlaşması ile kurulan ekonomik bütünleşme türüdür.Menşei belgesi serbest ticaret bölgesi içinde bir ürünün nerede üretildiğini belirler.Günümüzde 194 adet serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır.
GÜMRÜK BİRLİĞİ
Gümrük birliğine taraf olan ülkelerin aralarındaki ticarette gümrük tarifelerinin ortadan kaldırıldığı,üçüncü ülkelere karşı ise ortak bir tarife uyguladıkları ortak tarife gelirlerinin de paylaşıldığı ekonomik bütünleşme türüdür.Sadece malların ortak serbest dolaşımı esas alınmaktadır.
DÜNYA EKONOMİSİ ÜLKE GRUPLARI
G7-G8
Dünya ekonomisinde söz sahibi olan ve en önde gelen ülkelerin oluşturduğu gruptur.Daha sonradan Rusya’nın da eklenmesiyle G-7,G-8 e dönüşmüştür.(ABD,Japonya,Almanya,İngiltere,Fransa,İtalya,Kanada,Rusya).
G-20(Türkiye bu gruba dahil),G-24 VE G-77(üçüncü dünya ülkeleri)
BRİCS ÜLKELERİ
Brezilya,Rusya,Hindistan,Çin ve Güney Afrika ekonomilerini kastetmek için kullanılır.